Vreemd of verdacht? Samen strijden tegen ondermijning
Op 13 januari gaat de landelijke campagne ‘Vreemd of verdacht?’ van start om ondermijnende criminaliteit tegen te gaan. Het ministerie van Justitie en Veiligheid en de politie willen het bewustzijn over ondermijning vergroten en Nederlanders actiever betrekken bij de strijd hiertegen.
Deze week besprak ik bij Omrop Fryslân waarom streken met een groot buitengebied, zoals onder andere in Friesland, vatbaar zijn voor ondermijning en hoe overheid en samenleving daarmee om moeten gaan.
Maar de campagne vraagt ook om actie vanuit ons als veiligheidsprofessionals. Hoe zorgen we ervoor dat gemeenten, burgers en instanties samen sterker staan tegen criminele invloeden?
Onder de radar
Ondermijning heeft een grote impact op onze samenleving. Denk aan de kans op explosies van drugslabs in een woonwijk, het dumpen van drugsafval in de natuur, bendes die op straat hun strijd uitvechten. Maar ook op minder opzichte manieren, zoals ondernemers die bezwijken onder oneerlijke concurrentie wanneer hun concurrent geld verdient met criminele activiteiten. Of mensen die zorg nodig hebben en het niet krijgen, terwijl criminelen frauderen en onterecht zorggelden opstrijken.
In landelijke gebieden biedt de combinatie van anonimiteit, ruimte en beperkte handhaving criminelen vaak vrij spel. Deze plekken zijn dunbevolkt, moeilijk te overzien en kennen vaak weinig politie- of handhavingscapaciteit. Een provincie als Friesland heeft daarnaast ook een uitstekende infrastructuur over zowel de weg als het water.
Daarnaast speelt de relatie met de overheid een rol. In sommige gebieden heerst een cultuur van zelfredzaamheid of zelfs anti-overheidssentiment. Dit maakt het voor gemeenten en politie lastig om zicht te krijgen op wat er speelt. Ondermijning blijft hierdoor letterlijk en figuurlijk onder de radar.
De grootste uitdaging ligt in het combineren van landelijke expertise, lokale betrokkenheid en -anonieme- signalen uit de samenleving om ondermijning effectief aan te pakken.
De rol van de burger en de noodzaak van bewustwording
Samenwerking tussen overheid, bedrijfsleven en samenleving is cruciaal in de strijd tegen ondermijning. Inwoners zijn vaak de eersten die signalen opmerken, zoals verdachte activiteiten of onverklaarbare luxe. De campagne ‘Vreemd of verdacht?’ stimuleert hen om deze signalen te melden, bijvoorbeeld via de politie of Meld Misdaad Anoniem. Toch merken we dat de drempel om te melden hoog blijft. Burgers zijn vaak terughoudend, sceptisch en bang voor represailles.
Als OOV-professionals kunnen wij helpen deze drempels te verlagen. Door burgers te informeren over signalering en uit te leggen hoe verdacht gedrag kan worden herkend en gemeld, versterken we de sociale controle. Daarnaast biedt bewustwording binnen de eigen organisatie ook kansen. Gemeentelijke medewerkers, bestuurders en wijkteams kunnen getraind worden in het herkennen van verdachte signalen en het nemen van actie. Ook kunnen zij dan op basis hiervan hun eigen omgeving instrueren.
Tot slot zou de campagne vanuit de rijksoverheid niet op zichzelf moeten staan. Resultaten uit het verleden laten zien dat nationale campagnes pas daadwerkelijk zijn vruchten afwerpen, wanneer er ook lokaal aandacht is voor deze campagnes.
Zo anoniem is Meld Misdaad Anoniem
Meld Misdaad Anoniem (kortweg M.) is een onafhankelijk meldpunt waar je anoniem informatie kunt geven over criminaliteit. Dat kan gaan over allerlei uitlopende zaken zoals brandstichting, drugshandel, maar ook over fraude en corruptie.
De anonimiteit en veiligheid van de melders staat bij M. op de eerste plaats. Alleen als de anonimiteit gewaarborgd kan worden sturen ze de anonieme melding door naar de de politie, gemeente of andere opsporingsinstanties. Om je anonimiteit te garanderen gaan ze heel ver. De anonimiteit van de melder is voor M. zelfs belangrijker dan het oplossen van een zaak.
Wie jij bent blijft onbekend
- Meld Misdaad Anoniem staan volledig los van de politie.
- Ze zien geen telefoonnummer of IP-adres.
- Ze nemen geen gesprekken op.
- Ze slaan geen gegevens op.
- Ze werken niet met openbare systemen, zoals WhatsApp.
- Je hoort nooit meer van M. na je melding.
Een melding doen kan telefonisch via 0800-7000 of via https://www.meldmisdaadanoniem.nl/
Hoe Scherp in Veiligheid kan ondersteunen
Bij Scherp in Veiligheid hebben we jarenlange ervaring in het ondersteunen van gemeenten en instanties bij de aanpak van ondermijning. Onze expertise stelt ons in staat om een breed scala aan diensten te bieden, passend bij de specifieke behoeften van gemeenten en regio’s:
1. Advisering op organisatorische inrichting
Een effectieve aanpak van ondermijning begint bij een goede organisatorische structuur. Wij adviseren gemeenten over hoe zij hun teams kunnen inrichten en welke samenwerkingspartners betrokken moeten worden, zoals politie, RIEC’s, PVO en andere instanties.
2. Ondersteuning bij beleidsontwikkeling
Wij helpen bij het ontwikkelen en implementeren van cruciale beleidsstukken zoals Damocles- en Bibob-beleid. Onze juridische experts zorgen ervoor dat dit beleid up-to-date is en naadloos aansluit op de laatste wet- en regelgeving.
3. Inhoudelijk advies
Onze experts hebben diepgaande kennis van ondermijningsfenomenen zoals drugscriminaliteit, witwassen, of PGB-fraude. Hiermee bieden we gedetailleerde analyses en ondersteunen we bij het oplossen van complexe casussen.
4. Flexibele, projectmatige ondersteuning
Wij kunnen tijdelijk inspringen om piekperiodes in werkzaamheden op te vangen en OOV’ers te ondersteunen. Dit helpt gemeenten om effectief te blijven inspelen op uitdagingen zonder hun reguliere capaciteit te overbelasten.
5. Innovatieve tools: VR-game
Onze VR-trainingen zijn een baanbrekende manier om medewerkers te trainen in het herkennen van verdachte situaties. Door realistische scenario’s te simuleren, worden deelnemers beter voorbereid op de praktijk.
6. Trainingen en presentaties in weerbaarheid
Naast bewustwording is weerbaarheid essentieel. Met onze trainingen helpen wij gemeentelijke medewerkers en bestuurders om stevig in hun schoenen te staan, juist bij complexe of stressvolle situaties.
Samen naar een veiligere toekomst
Ondermijning aanpakken is een gedeelde verantwoordelijkheid. De campagne ‘Vreemd of verdacht?’ is een stap in de goede richting, maar het succes ervan hangt af van onze gezamenlijke inspanningen. Burgers, gemeenten, politie en overige instanties moeten hun krachten bundelen. Bij Scherp in Veiligheid staan we klaar om gemeenten te ondersteunen in deze strijd – met kennis, ervaring en innovatieve tools.
Wil je meer weten over hoe wij jouw organisatie kunnen helpen in de strijd tegen ondermijning? Neem dan contact met ons op!
