Scenariodenken en -planning

Scenariodenken en scenarioplanning zijn essentiële vaardigheden voor een crisisteam. Door deze technieken toe te passen, kan een crisisteam planmatig anticiperen op potentiële risico's die zich in de toekomst kunnen voordoen. Een belangrijk aspect van scenarioplanning is het daadwerkelijk plannen van de beoogde maatregelen, wat het onderscheidt van scenariodenken.

Scenariodenken beperkt zich vaak tot het bedenken en benoemen van mogelijke scenario's. Scenarioplanning gaat een stap verder door concrete, SMART-geformuleerde doelen uit te werken voor de bedachte scenario's.

Wij organiseren opleidingen, trainingen en oefeningen, waarbij scenariodenken en planning centraal staat.

Trainen en oefenen met scenario's
Opstellen van scenario's binnen de organisatie
Ontwikkelen van visie op organiseren van scenariodenken en -planning

Aan de slag met scenario's

Het doel van ieder crisisteam is om de ontstane crisissituatie zo snel mogelijk te stabiliseren. Scenariodenken en -planning zijn cruciale instrumenten om te anticiperen op wat er mogelijk kan gebeuren. Wij leren de leden van jullie crisisteam hoe ze hier effectief mee om kunnen gaan. Dit doen we door het verzorgen van trainingen en oefeningen, waarbij scenariodenken en -planning centraal staan. Daarnaast helpen wij bij het doorleven en uitwerken van scenario’s tijdens (sluimerende) crises.

Onze aanpak omvat:

Door Scherp in veiligheid uitgewerkte en beproefde methode van scenariodenken- en planning.
Interactieve trainingen en oefeningen die tot doel hebben om kennis en ervaring op te doen van scenariodenken- en planning.
Visie op het organiseren en inrichten van scenariodenken- en planning binnen de huidige werkprocessen.

Onze methode op hoofdlijnen

We maken een duidelijk onderscheid tussen scenariodenken en scenarioplanning. Scenarodenken richt zich op het ontwikkelen van scenario’s gebaseerd op verkregen kennis over risicovolle situaties, de genomen of te nemen maatregelen en de effecten daarvan. Een scenario is het resultaat van beeld- en oordeelsvorming.

Scenarioplanning gaat verder door daadwerkelijk maatregelen te plannen voor de bedachte scenario’s. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen mogelijke gevolgen onder real case, best case en worst case scenario’s. Onze methode bestaat in hoofdlijnen uit vier praktische stappen:

Ontleden van het scenario
We beginnen met het analyseren van het scenario door vragen te stellen zoals: wat is er aan de hand en hoe ernstig is de situatie?
Identificeren van de kerngebeurtenis
Vervolgens zoeken we naar de centrale gebeurtenis die ons wakker houdt op basis van het geschetste scenario. Deze gebeurtenis wordt centraal gesteld en verder uitgewerkt in de volgende stappen.
Scenarioplanning
In deze fase bouwen we voort op het scenariodenken. We identificeren potentiële risicovolle situaties binnen de context van veiligheid en bepalen welke maatregelen al getroffen zijn of getroffen kunnen worden. Hierbij bekijken we of we moeten voorkomen, stabiliseren of verdedigen.
Evaluatie van de effecten
Tot slot bekijken we de verwachte effecten van de geïdentificeerde maatregelen. We beoordelen of de maatregelen een positief of negatief effect hebben en of ze gericht zijn op realisatie of reputatie.

Tijdens trainingen en oefeningen begeleiden wij crisisteams bij de toepassing van scenariodenken en -planning. Dit doen we door middel van interessante en actuele casuïstiek, waarbij deelnemers de scenario’s onderzoeken en bijbehorende maatregelen formuleren.

Veelgestelde vragen

Zit jouw vraag er niet tussen?

Stel je vraag Maak een afspraak

Wanneer begin je met scenariodenken in een crisisteam?

Iedere crisisfunctionaris is al impliciet bezig met scenariodenken zodra hij of zij gealarmeerd wordt, omdat ons brein van nature zo werkt. Wij adviseren echter om zo snel mogelijk expliciet te starten met scenariodenken en -planning, omdat dit een waardevol instrument is bij het aanpakken van een crisis.

Het is wel belangrijk om de eerste, acute fase na opschaling achter de rug te hebben. In deze fase moeten onder grote tijdsdruk de eerste, voor de hand liggende besluiten worden genomen en de eerste logische maatregelen worden getroffen. Zodra deze initiële fase is afgerond, kan scenariodenken en -planning effectief worden ingezet om de verdere aanpak van de crisis gestructureerd te ondersteunen.

Scenariodenken doen we met elkaar, maar wie maakt het daadwerkelijke plan?

In de praktijk zien we vaak dat scenariodenken plaatsvindt tijdens een vergadering van het crisisteam. Dit wordt pas echt betekenisvol als het gevolgd wordt door scenarioplanning, waarbij het scenario verder wordt uitgewerkt en de te nemen maatregelen daadwerkelijk worden voorbereid en/of uitgevoerd. De eigenaar van het uiteindelijke plan moet altijd de proceseigenaar zijn binnen wiens verantwoordelijkheidsgebied het scenario valt.

Soms kan een scenario meerdere processen beïnvloeden. In dat geval is het belangrijk om de verantwoordelijkheid breder te delen. Idealiter wordt onder leiding van de aangewezen proceseigenaar een scenarioteam samengesteld dat het daadwerkelijke plan opstelt. Door deze aanpak te volgen, wordt niet alleen gezorgd voor een gestructureerde en gecoördineerde reactie op crises, maar ook voor duidelijke toewijzing van verantwoordelijkheid en betere voorbereiding op toekomstige risico’s.

Binnen de politie wordt gewerkt met LOODS en het IRS-model voor scenariodenken. Sluit dit aan op jullie methode?

Onze methode van scenariodenken en -planning is een algemene methode die aansluit bij het BOB-proces (Beeldvorming, Oordeelsvorming, Besluitvorming) dat in elk crisisteam wordt gebruikt voor crisisbesluitvorming.

Deze methode integreert ook de ordening via LOODS (Leiderschap, Organisatie, Omgeving, Doelstelling, Samenwerking) en het IRS-model (Incident Response System). Omdat onze methode de (potentiële) gebeurtenis centraal stelt, sluiten LOODS en het IRS-model naadloos aan op onze aanpak. Dit zorgt voor een gestructureerde en effectieve crisisaanpak, waarbij zowel de methodologieën als de praktische toepassingen goed op elkaar zijn afgestemd.